ΧΑΛΥΒΑΣ. Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΟΠΟΪΙΑ
Θοδωρής Αδαμάκος, CCS A.E.
O Χάλυβας ως ανακυκλώσιμο δομικό υλικό
Ο χάλυβας είναι ένα από τα πιο οικολογικά δομικά υλικά και για το λόγο αυτό μεγάλη συζήτηση γίνεται τα τελευταία χρόνια για την οικολογική του συμπεριφορά και τη χρήση του έναντι άλλων υλικών όπου αυτό καθίσταται δυνατό. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο χάλυβας είναι υλικό 100% ανακυκλώσιμο και διατηρεί τις ιδιότητες του αναλλοίωτες ακόμη και μετά από πολλούς κύκλους ανακύκλωσης. Οι μαγνητικές του ιδιότητες βοηθούν στο διαχωρισμό του από τις προσμίξεις στα στάδια ανακύκλωσης ενώ βρίσκεται σε αφθονία στη φύση. Τα τελευταία χρόνια η παραγωγή χάλυβα μέσω της ανακύκλωσης είναι φαινόμενο συνηθισμένο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Γαλλία η παραγωγή του χάλυβα από την ανακύκλωση αγγίζει το 40% ενώ από την ανακύκλωση του χάλυβα εξοικονομείται περίπου το 60% της ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή του από πρώτες ύλες.
Είναι γεγονός ότι στην Ευρώπη το 6% των εκπομπών CO2 προέρχονται από την σιδηρουργία και αποτελούν το 99% των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου στη συγκεκριμένη βιομηχανία. Τα τελευταία χρόνια οι εκπομπές αυτές έχουν μειωθεί σημαντικά, μέχρι και 50%, όπως επίσης και η κατανάλωση ενέργειας. Από το 1990 η ευρωπαϊκή σιδηρουργία έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 18%.
Ο χάλυβας στην γεφυροποιία
Στις μέρες μας ο χάλυβας προωθείται ως το πλέον οικολογικό δομικό υλικό στην γεφυροποιία για την κατασκευή μεταλλικών ή σύμμικτων γεφυρών. Οι φυσικές ιδιότητες του χάλυβα και συγκεκριμένα η σχέση αντοχής και ειδικού βάρους επιτρέπουν την κατασκευή φορέων μεγάλων ανοιγμάτων με μειωμένο ίδιο βάρος και τη χρήση όσο το δυνατόν λιγότερων δευτερευόντων δομικών στοιχείων. Αλλά ακόμη και μετά τη λήξη της διάρκειας ζωής του έργου, το μεγαλύτερο μέρος του χάλυβα μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί μέσω της διαδικασίας της ανακύκλωσης.
Σημαντικό είναι ότι ο χάλυβας μπορεί να ανακυκλωθεί πάρα πολλές φορές χωρίς να χάσει τις ιδιότητες του. Δομικά στοιχεία της γέφυρας μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε άλλες κατασκευές. Επιπλέον είναι πολύ ευκολότερο να επέμβει κανείς στην ήδη υπάρχουσα κατασκευή για τυχών επιδιορθώσεις ή ενισχύσεις αυξάνοντας έτσι τη διάρκεια ζωής του έργου και προσαρμόζοντάς το έτσι στα νέα δεδομένα περιορίζοντας τις εκ νέου εργασίες.
Οικολογική συμπεριφορά
Τα προϊόντα χάλυβα κατασκευάζονται σε ειδικούς χώρους της βιομηχανίας και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες ποιότητας και ασφάλειας με σκοπό την μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η τεχνολογική ανάπτυξη έχει επιτρέψει την δημιουργία χαλύβων υψηλής αντοχής ενώ τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή αλλά και κατά την φάση κατασκευής μειώνουν στο ελάχιστο τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή του έργου. Στα αστικά κέντρα η κατασκευή γίνεται με πιο γρήγορους ρυθμούς, λιγότερο θόρυβο, μειωμένες εκπομπές αερίων και λυμάτων κυρίως από τις μειωμένες απαιτήσεις σε νερό στον χώρο κατασκευής.
Σημαντικός παράγοντας που επίσης συμβάλει στην προτίμηση του χάλυβα ως δομικού υλικού είναι η μεγάλη προκατασκευή δομικών στοιχείων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Η προκατασκευή επιτρέπει την μείωση του χρόνου κατασκευής και επομένως και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο χώρο του εργοταξίου. Η προκατασκευή των δομικών στοιχείων σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους οδηγεί σε περιορισμό της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος όπως ο περιορισμός των λυμάτων αφού στο εργοστάσιο τα τελευταία υπόκεινται σε ειδική επεξεργασία σύμφωνα με ειδικές διατάξεις.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι με την δημιουργία ολοένα και ισχυρότερων αντιδιαβρωτικών μέσων προστασίας οι σημερινές χαλύβδινες κατασκευές έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από ότι στο παρελθόν και με σωστή συντήρηση πολλές φορές οι κατασκευές επιτυγχάνουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από την προβλεπόμενη.
Συμβολή στην Οικονομία
Ο χάλυβας έχει αναγνωριστεί ως το πιο οικονομικό και οικολογικό υλικό για έναν μεγάλο αριθμό τύπων γεφυρών. Έτσι στην Ευρώπη κυριαρχεί στην κατασκευή σιδηροδρομικών και οδικών γεφυρών, γεφυρών τρένων υψηλής ταχύτητας τόσο για μεγάλα όσο και για μεσαία και μικρότερα ανοίγματα. Οι μεταλλικές γέφυρες έχουν διάρκεια ζωής το λιγότερο 100 χρόνια και τελικά μειωμένο κόστος συντήρησης. Η υψηλή τους αντοχή σε σχέση με το μειωμένο βάρος τους τις κάνει μία από τις πιο οικονομικές λύσεις και σε ότι αφορά την κατασκευή τους.
Λόγω του μειωμένου βάρους τους και της προκατασκευής τα μεταλλικά δομικά στοιχεία μεταφέρονται στον τόπο κατασκευής τη στιγμή που χρειάζεται εύκολα και γρήγορα ενώ η κατασκευή γίνεται επί τόπου έτσι ώστε να απαιτούνται τελικά λιγότερες εργατοώρες στην τοποθεσία κατασκευής του έργου. Οι μεταλλικές γέφυρες μπορούν πολλές φορές να συναρμολογούνται επί τόπου σε γειτονική τοποθεσία και να τοποθετούνται στη συνέχεια στην τελική τοποθεσία. Το γεγονός αυτό μειώνει το κόστος απαιτητικών μεταφορικών μέσων που είναι και οικονομικά ζημιογόνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλά κράτη της Ευρώπης όπως η Γαλλία και η Γερμανία οι σύμμικτες γέφυρες δύο κύριων δοκών αποτελούν την πλέον διαδεδομένη επιλογή και την πλέον οικονομική λύση σε ότι αφορά το σύνολο εξόδων παραγωγής, κατασκευής, συντήρησης.
Κοινωνικές Επιπτώσεις
Κερδισμένη από την χρήση του χάλυβα στις μεταλλικές και σύμμικτες γέφυρες είναι και η κοινωνία λόγω πολλών παραγόντων. Οι σύγχρονες μεταλλικές και σύμμικτες γέφυρες παρουσιάζουν άρτια αισθητικά αποτελέσματα με πραγματικά εντυπωσιακές κατασκευές και λύσεις που παλαιότερα φάνταζαν αδύνατες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Γάλλοι ονομάζουν τις γέφυρες «ouvrages d’art» που σε πιστή μετάφραση σημαίνει «έργα τέχνης». Οι νέες αρχιτεκτονικές λύσεις εναρμονίζονται τέλεια με τον περιβάλλοντα χώρα σεβόμενες την αισθητική του.
Από την άλλη, κατά την κατασκευή περιορίζονται οι διακοπές τις κυκλοφορίας ένα πρόβλημα ιδιαίτερα σημαντικό κυρίως στα αστικά κέντρα όπου κάθε παρεμπόδιση της κυκλοφορίας επιφέρει σημαντικά προβλήματα στην καθημερινότητα του πολίτη. Είναι αλήθεια ότι οι μειωμένοι χρόνοι κατασκευής επηρεάζουν το λιγότερο δυνατόν την κυκλοφορία ενώ πολλές φορές μπορεί να υπάρχει κανονική ροή στο ένα μέρος της γέφυρας όταν το άλλο βρίσκεται υπό κατασκευή.
Τα σύγχρονα μέτρα ασφαλείας όπως και η αυτοματοποίηση της κατασκευής εξασφαλίζουν ασφαλέστερες και καλύτερες συνθήκες εργασίας στο εργατικό δυναμικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο οργανισμός μεταλλικών κατασκευών της Βρετανίας εκπονεί διαρκείς έρευνες για την συνεχή βελτίωση των εργασιακών συνθηκών έχοντας ως πρωτοβουλία την ασφάλεια των εργαζόμενων.
Φυσικά όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η επιλογή του χάλυβα στη γεφυροποιία συμβάλλει στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών CO2 μειώνοντας έτσι την ρύπανση του περιβάλλοντος και εξασφαλίζοντας ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο και έναν ασφαλέστερο τρόπο ζωής στον άνθρωπο.
Βιβλιογραφία
[1] Développement durable et Génie Civil – Les atouts de l’acier, Jean Dalsheimer, OTUA, responsable Développement Durable Construction, Jean-Michel Vigo, OTUA, Développement ouvrages d’art en acier
[2] Steel : The sustainable bridge solution, BCSA : The British constructional Steelwork Association, Corus : http://www.corusconstruction.com
Οι εικόνες που έχουν χρησιμοποιηθεί στο συγκεκριμένο άρθρο προέρχονται από τις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SydneyHarbourBridge1_gobeirne.jpg
http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:France_Cantal_Viaduc_de_Garabit_05.jpg
http://www.gramme.be/unite9/pmwiki/uploads/PrGC0607/pontbipoutre.jpg
Εδώ παρουσιάζουμε αποσπάσματα από τις ομιλίες των συνέδρων και φωτογραφικό υλικό κατά τη διεξαγωγή του Συνεδρίου από το panel του βήματος και τον εκθεσιακό χώρο.