Τεύχος 4ο 2009

Επιμέλεια: Άνθιμος Σ. Αναστασιάδης, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός

Όπως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο εισαγωγικό σημείωμα της στήλης, ένα από τα θέματα που θα μας απασχολήσουν στο άμεσο μέλλον είναι η καθιέρωση και η υποχρεωτική εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων (ΕΝ) από τον Μάρτιο του 2010, τόσο στην χώρα μας όσο και στα υπόλοιπα κράτη μέλη. Ακολουθώντας τις επικείμενες αλλαγές η στήλη επικεντρώνεται και συνεχίζει να  παρουσιάζει θέματα σχετικά με την εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων.  
Στο παρόν τεύχος θεωρήσαμε αναγκαία να γίνει μια αναφορά στο γενικό πλαίσιο εφαρμογής έτσι ώστε ο μηχανικός αλλά και ο κατασκευαστής να ενημερωθούν για την εν γένει κατηγοριοποίηση αλλά και το εύρος εφαρμογής που θα καλύπτουν τα νέα πρότυπα.

Τα στενά πλαίσια της Ελληνικής αγοράς μεταλλικών κατασκευών στερούν από την κατασκευαστική εφαρμογή προϊόντα με ιδιαίτερη χρηστική-αισθητική αξία. Στο πλαίσιο των νέων προϊόντων παρουσιάζονται οι κυψελοειδείς διατομές, η οποίες κυκλοφορούν με την εμπορική ονομασία "Angelina" παραγωγής της εταιρείας Arcelor-Mittal.   
Τέλος, το τρίτο θέμα αφορά φωτογραφικό υλικό που μας έστειλε συνάδελφος μηχανικός σχετικά με την κατάρρευση βιομηχανικού κτιρίου από πυρκαγιά. Θεωρήσαμε ότι η παρουσίαση του φωτογραφικού υλικού που απεικονίζει μηχανισμούς κατάρρευσης να είναι χρήσιμη για περαιτέρω επεξεργασία, σχολιασμό και γόνιμα συμπεράσματα.

Πλαίσιο Κανονισμών-Εφαρμοσμένος σχεδιασμός
Γενικό Πλαίσιο Εφαρμογής των Ευρωπαϊκών Προτύπων (ΕΝ)

Η εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων σηματοδοτεί μια "νέα εποχή κανονισμών΄", ευρύτερου χαρακτήρα, δεδομένου ότι μια σειρά από κράτη, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν υιοθετήσει τμήματα των Ευρωκωδίκων (π.χ. Κίνα, Σιγκαπούρη, Μαλαισία, , Νότιος Αφρική, Βιετνάμ), βρίσκονται στο στάδιο διαβούλευσης και ευθυγράμμισης με την φιλοσοφία των αντίστοιχων κανονισμών (π.χ. Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία) ή, τέλος, τα χρησιμοποιούν κατά περίπτωση, ως βάση προσυμφωνημένων προδιαγραφών, στον σχεδιασμό συγκεκριμένων έργων (π.χ. Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ομάν, κ.α.).

Ιστορικά, η προσπάθεια ανάπτυξης του προγράμματος των Ευρωκωδίκων ξεκινάει από το 1975, ενώ από το 1994 έως και το 1998 αναπτύχθηκε η βάση του έργου με την σύνταξη των Ευρωκανονισμών υπό μορφή προνόρμας (ΕΝV). Στην συνέχεια και μετά από διαβούλευση των κρατών μελών, κατά την περίοδο 1998-2005, με βάση σχόλια, προτάσεις, νέα επιστημονικά στοιχεία τελευταίων ερευνών, έγινε η σύνταξη των Τελικών Κειμένων μετατρέποντας την προνόρμα (ENV) σε Ευρωπαϊκό Πρότυπο (ΕΝ, European Norm). Περί το 2003 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συστήνει την υιοθέτηση των κανονισμών στα κράτη μέλη ενώ το 2007 δημοσιεύεται το σύνολο των περίπου 58 τμημάτων που αφορούν των ολοκληρωμένο δομοστατικό σχεδιασμό έργων Πολιτικού Μηχανικού.  
Μια μεγάλη προσπάθεια συντονισμένης σκέψης διάρκειας περίπου 20 χρόνων μέχρι την ολοκλήρωση της βάσης του έργου και την σύνταξη των κειμένων και περίπου άλλης μια δεκαετίας έως την ολοκλήρωση των Τελικών Κειμένων. Στην τρέχουσα περίοδο αναμένεται η εφαρμογή του συνολικού εγχειρήματος που περιγράφηκε παραπάνω έτσι ώστε το σύνολο των έργων που κατασκευάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και όχι μόνο, να διέπεται από τους ίδιους κανόνες και προδιαγραφές, τηρώντας πάντοτε τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής (αυξημένη σεισμικότητα, κλιματολογικές συνθήκες, κ.α.).
Η γενική διάθρωση των Ευρωπαϊκών Προτύπων (ΕΝ) παρουσιάζεται στην συνέχεια στον παρακάτω πίνακα 1. Ακολούθως, μια γενική εφαρμογή του παραπάνω πλαισίου στα έργα από δομικό χάλυβα παρουσιάζεται σχηματικά στο διάγραμμα 1.

Πίνακας 1. Πλαίσιο Ευρωπαϊκών Προτύπων (ΕΝ)

Διάγραμμα 1.  Γενική εφαρμογή των ΕΝ στα έργα από δομικό χάλυβα

Η βασική δομή των Ευρωκωδίκων, η οποία ισχύει για το σύνολο των 58 κειμένων και θα ισχύει για κάθε εθνική εφαρμογή, αναγνωρίζοντας τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει κάθε κράτος μέλος είναι η παρακάτω:
Α) Βασικό Κείμενο Ευρωκώδικα Προτύπου (ΕΝ) στο οποίο περιλαμβάνονται οι κανονιστικές διατάξεις υποχρεωτικού χαρακτήρα, για όλα τα κράτη μέλη, καθώς επίσης και παραρτήματα κανονιστικού και Πληροφοριακού χαρακτήρα.
Β) Εθνικά Προσαρτήματα (National Annex) στα οποία εισάγονται οι ΄΄Εθνικά Προσδιορίσιμες Παράμετροι΄΄ (National Determined Parameter, NDP) και μπορεί να είναι μεταβλητές που δίνονται στον Ευρωκώδικα ως σύμβολο, ως κατηγορία (π.χ. επίπεδο πλαστιμότητας, κ.α.) αλλά και ως εναλλακτική μέθοδος υπολογισμού. Σε κάθε περίπτωση, το σύνολο των παραπάνω αναφερόμενων (μεταβλητές, κατηγορία, υπολογιστική μέθοδος) ορίζονται σε σχετικές σημειώσεις ή συστάσεις, στο βασικό κείμενο του Ευρωκώδικα, το οποίο και προτείνει εναλλακτικές μεθόδους υπολογισμού, εύρως επιτρεπόμενων τιμών ενώ πάντοτε δίνεται σε σημείωση και η συνιστώμενη τιμή. Στις περιπτώσεις που το Εθνικό Παράρτημα δεν επιλέγει, μεταβλητές κατηγορίες, εναλλακτικές μεθόδους υπολογισμού, η επιλογή θα γίνεται είτε από τον υπεύθυνο μηχανικό είτε από τον κύριο του έργου.
Σημαντικά στοιχεία που αφορούν το γενικό πλαίσιο εφαρμογής των προτύπων σχεδιασμού και τα οποία έχουν εφαρμογή στο σύνολο των προτύπων, παρουσιάζονται στην συνέχεια:
• Υποχρεωτική εφαρμογή των Ευρωκωδίκων, των εκδόσεων 2004-2005, από τον Μάρτιο του 2010. Τα Εθνικά πρότυπα που διαφοροποιούνται από τα Ευρωπαϊκά καταργούνται.
• Τα Ευρωπαϊκά πρότυπα θα εφαρμόζονται υποχρεωτικά στα κράτη μέλη της Ε.Ε. ως βάση προδιαγραφών για τα δημόσια έργα και θα συνιστώνται για τα ιδιωτικά έργα.
• Κανονισμοί που διαφοροποιούνται από τους Ευρωκώδικες θα μπορούν να υφίστανται, σε πρώτη φάση, σε άλλα Εθνικά κανονιστικά κείμενα (όχι όμως Πρότυπα) και σε παράλληλη χρήση με τους Ευρωκώδικες. Έτσι, στην περίπτωση εφαρμογής του αντίστοιχου Εθνικού Κανόνα το έργο θα θεωρείται ότι σχεδιάστηκε με τους Εθνικούς Κανονισμούς και όχι με τους Ευρωκώδικες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συστήσει στα κράτη μέλη να υιοθετήσουν τις επιλογές που συστήνονται στους αντίστοιχους Ευρωκώδικες για τις "Εθνικά Προσδιορίσιμες Παραμέτρους" των Εθνικών Προσαρτημάτων, έτσι ώστε να επέλθει σταδιακή σύγκλιση της Ευρωπαϊκής αγοράς.
• Δεν επιτρέπεται η υιοθέτηση Εθνικών κανόνων στα Εθνικά Προσαρτήματα αντί αυτών που ορίζονται στον Ευρωκώδικα.

Άνθιμος Σ. Αναστασιάδης, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός

Τεχνική Πληροφόρηση
Νέα Μορφή Κυψελοειδών Δοκών

Παναγιώτης Κ.  Κόκκαλης, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, Κέντρο Επεξεργασίας Χαλύβων
Μια εναλλακτική μορφή έναντι των τυπικών κυψελοειδών δοκών αποτελεί η δοκός που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Angelina® της εταιρεία ArcelorMittal (www.arcrlormittal.com). Το σχήμα της νέας διατομής παρέχει υψηλά αισθητικά αποτελέσματα, επιτρέποντας στον αρχιτέκτονα να αφήσει της δοκούς να είναι ορατές, παράλληλα εξυπηρετώντας όλες τις απαιτήσεις για διείσδυση των ηλεκτομηχανολογικών εγκαταστάσεων ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται μείωση έως και 30Κg/m2 στο συνολικό βάρος του πατώματος.

Διατομή δοκού




Κατασκευαστικά στοιχεία

Δοκός Angelina® της εταιρεία ArcelorMittal (www.arcrlormittal.com)

Κατάρρευση Κτιρίου από Πυρκαγιά

Είναι γεγονός ότι η δομική μηχανική "προοδεύει" και εξελίσσεται μέσα από τις αστοχίες των έργων. Μαθαίνουμε από τα παθήματα μας. Οπωσδήποτε, ο κάθε εμπλεκόμενος στα τεχνικά έργα  απεύχεται τέτοιες καταστάσεις, ειδικά όταν αυτές συνδυάζονται με ανθρώπινα θύματα. Ωστόσο, δεν πρέπει να αφορίζουμε και να εξαφανίζουμε  αστοχίες σε έργα, αλλά να μελετούμε τα αίτια έτσι ώστε να επιτυγχάνουμε την κατασκευή και λειτουργία ασφαλέστερων κατασκευών. Στο πλαίσιο των παραπάνω ιδεών παρουσιάζονται κάποιες φωτογραφίες (Φωτο 1,2,3,4,5) από βιομηχανικό κτίριο που κάηκε, προσπαθώντας να αναδείξουμε τους μηχανισμούς κατάρρευσης. Δεδομένης της έλλειψης περισσότερων πληροφοριών για την αρχική κατασκευή του κτιρίου, αφήνουμε την εικόνα να ΄΄μιλήσει΄΄ από μόνη της, χωρίς περαιτέρω σχολιασμό

Φωτό 1. Γενική άποψη κτιρίου


Φωτό 2. Πλευρική άποψη κτιρίου ------------------Φωτό 3. Συνέχεια πλευρικής άποψης κτιρίου


Φωτό 4. Λυγισμός μηκίδων, μετωπικών στύλων

Φωτό 5. Λυγισμός μηκίδων, μετωπικών στύλων